Ασυνεννοησία, πανικός αλλά και αυθάδεια, θρασύτητα. Οι λέξεις αυτές περιγράφουν τις αντιδράσεις «υπεύθυνων» τη βραδιά της τραγωδίας στο Μάτι.
Οι διάλογοι που περιγράφονται στην εισαγγελική διάταξη είναι χαρακτηριστικοί της απόγνωσης που βίωναν οι κάτοικοι προσπαθώντας να σωθούν από τη φωτιά Δεν ήταν όμως και λίγες οι φορές που οι διαχειριστές των κλήσεων εμφάνισαν απρεπή συμπεριφορά.
Χαρακτηριστικός είναι ο διάλογος που ακολουθεί:
«Έρχονται κυρία μου, έρχονται, το κέρατο μου, έρχονται»,
«αυτό σας λέω κυρία μου ότι μπορούμε κάνουμε δέκα πέντε αυτοκίνητα είκοσι έρχονται, μακάρι να γεννήσουμε και άλλα»,
«δεν κατάλαβα το ύφος σας κύριε….όχι, όχι τι είσαστε εσείς τι δεν καταλάβατε πολίτης είμαι έχετε υποχρέωση τι είσαστε μαγαζί σας είναι η Πυροσβεστική, δεν το κατάλαβα; ….Κι εγώ δεν το κατάλαβα»,
«εντάξει δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε κινδυνεύει κάποιος, μπορεί να κινδυνεύει κάποιος άνθρωπος θα το δούμε έτσι; Θα ρθει»,
«καπνό (αλ) την Αττική ο καπνός μην παραπονιέστε και φωνάζετε όλοι».
Εντάσεις όμως υπήρχαν και με τους εμπλεκόμενους φορείς:
«Θέλω τροχαία στα φανάρια στη διασταύρωση στη Ραφήνα….στη Ραφήνα έχω φωτιά από εκεί πέρα….τι είναι αυτό στο Ν. Βουτζά, χεσ@@καμε. Ο παππούς θα πεθάνει εκεί μέσα, μ@λ@κ@ είναι να πεθάνει ο παππούς….θέλω τροχαία στη διασταύρωση για Ραφήνα».
Οι εισαγγελείς διαπιστώνουν πως ήταν μικρός ο αριθμός των χειριστών – τηλεφωνητών καθώς ήταν μόλις τρεις ενώ η λειτουργία του προγράμματος έφτασε στο 19:17 της 23ης Ιουλίου στο μέγιστο της απόδοσης και λειτουργίας του. Μετά από το χρονικό αυτό σημείο η υπηρεσία κατέστη ανενεργή καθώς δεν ήταν έτοιμη και ικανή να διαχειριστεί τα περιστατικά αποτελεσματικά αλλά ούτε καν στοιχειωδώς, όπως αναφέρεται στη διάταξη
«Να καούν να βάλουν μυαλό ρε φίλε τα όρνια»!
Προκειμένου να καταδειχθεί εμφατικά η στάση -ευτυχώς ορισμένων – οργάνων του Π. Σ οι εισαγγελείς παραθέτουν και την συνομιλία του αξιωματικού του Π.Σ. με τον αξιωματικό υπηρεσίας του “199” όταν είπε χαρακτηριστικά για τους κινδυνεύοντες στην περιοχή της Κινέτας:
«Τώρα να καούν για να βάλουν μυαλό ρε φίλε….Ναι μπορεί να έχουμε 50 νεκρούς για πλάκα για τον κάθε βλάκα τώρα….Τα όρνια να μείνουν εκεί»…
«Έχω μωρό 13 μηνών… κάντε κάτι!»
Ο πανικός και οι έλλειψη συντονισμού οδηγούν σε πολλές περιπτώσεις τους τηλεφωνητές να δίνουν λάθος οδηγίες και να παραπέμπουν τους πολίτες που βρίσκονται σε κίνδυνο σε άλλες υπηρεσίες.
Στις 18:13 μία οικογένεια που βρίσκεται στο σπίτι της στο Νέο Βουτζά επικοινωνεί με το “199” την ώρα που η αυλή τους φλέγεται και το αυτοκίνητο τους έχει καεί:
«Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, έχουν καεί όλα εμείς είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό… χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τί λέτε τώρα;…» και ο χειριστής – τηλεφωνητής απάντησε: «σιγά σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Εχετε αυτοκίνητο;» Και μία γυναίκα του απάντησε: «όχι ρε παιδιά αφού έχω μωρό 13 μηνών και πόσο θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω κάντε κάτι».
«Δεν γίνεται η κυρία να πάρει το 100;»
Σύμφωνα με τη διάταξη, ο χειριστής – τηλεφωνητής δύο λεπτά αργότερα διαβιβάζει το συμβάν στο ΚΕΠΠ αναφέροντας του: «ο Δήμος δεν μπορεί να βάλει ένα αυτοκίνητο για να βοηθήσει, τα δικά μας σβήνουν» και το ΚΕΠΠ απαντά: «ναι παιδιά όμως δεν γίνεται όλοι εσείς να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο, έχει και δίπλα τρία τέσσερα εδώ πέρα» και συνεχίζοντας αναφέρει: «αυτή η κυρία δεν γίνεται να πάρει τηλέφωνο το 100 να πάει ένα περιπολικό; Αυτά που είπε σε εσένα δεν μπορούσε να τα πει στο 100;».
Το πόρισμα – φωτιά των εισαγγελέων
Οι περιγραφές είναι από μόνες τους συγκλονιστικές, όπως επίσης και το εισαγγελικό πόρισμα που αριθμεί τις 293 σελίδες και περιγράφει μόνον λάθη, παραλείψεις, έλλειψη συντονισμού και απόλυτη ανυπαρξία του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, που οδήγησαν στην εκατόμβη των νεκρών και τις ανυπολόγιστες καταστροφές στην Ανατολική Αττική.
«Εάν είχε κατ΄ ελάχιστον λειτουργήσει το σύστημα Πολιτικής Προστασίας και είχε ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός ενημέρωσης- προειδοποίησης των κατοίκων των περιοχών που απειλούνταν, εκείνοι θα είχαν το χρόνο να απομακρυνθούν πριν πλησιάσει η φωτιά η ο καπνός και το θερμικό ακόμη και με ίδια μέσα και όχι απόλυτα οργανωμένα ή να λάβουν μέτρα αυτοπροστασίας έγκαιρα και έτσι να αποτραπούν οι τραγικές συνέπειες για τη ζωή τους» αναφέρουν.
Η παραδοχή των εισαγγελέων που αξιολόγησαν ένα τεράστιο υλικό από καταθέσεις και δεδομένα, ότι οι άνθρωποι αν είχαν ενημερωθεί θα μπορούσαν να γλυτώσουν το θάνατο ακόμα και χωρίς οργανωμένο σχέδιο εκκένωσης, μιλά για τις ευθύνες όσων διαχειρίστηκαν με απίστευτη προχειρότητα μια κατάσταση βιβλικής καταστροφής.
Απίστευτοι διάλογοι: «Δεν ξέρω ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια»
Ενδεικτικοί είναι οι διάλογοι των αρμοδίων που αφήνουν άφωνο κάθε πολίτη.
- Ερμής Αθηνών προς Αξ. Υπηρεσίας του 199. ” Ρε καταλαβαίνεις τι σου λέμε τόση ώρα; Σας καλώ τόση ώρα να ρίξουν τα εναέρια γιατί δεν μπορεί να πιάσει βόρεια βορειοδυτικά έχει πιάσει κορυφογραμμή και δεν μου απαντάει κανένας. Γυρνάμε σε σας και δεν μου απαντάει ούτε από σας”.
- Αξιωματικός του 199. ” Δεν έχετε ασύρματο να μιλήσετε με τα εναέρια;”
- Eρμής Αθηνών. ” Οχι, όχι και δεν τα διαχειρίζομαι εγώ τα εναέρια”.
- Αξιωματικός 199. ” Ποιος τα διαχειρίζεται;”
- Eρμής Αθηνών. ” Δεν ξέρω ποιος τα διαχειρίζεται, εγώ μιλάω με το κέντρο και δεν απαντάτε…”
«Ο Τόσκας ήξερε»
Ομως οι εισαγγελείς πέραν όλων των άλλων καταγράφουν πως και ο υπουργός τότε Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας είχε άμεση ενημέρωση για τη φωτιά στην Αττική
Οι εισαγγελείς αφού αναφέρονται με λεπτομέρειες για τις αρχικές ενημερώσεις από τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής και τον Γενικό Γραμματέα της Πολιτικής Προστασίας προς τον κ. Τόσκα σημειώνουν ότι πήγαν στο γραφείο του διοικητή του ΕΣΚΕ προκειμένου να λάβουν περισσότερες πληροφορίες και στη συνέχεια έδωσαν εντολή να μεταβούν επιπλέον δυνάμεις και εναέρια μέσα στο συμβάν.
Και καταλήγουν «για το συγκεκριμένο θέμα συνολικά υπήρξε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας σε κάθε χρονική φάση υπήρχε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα…».