Nέα τουρκική επιστολή στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έστειλε η Άγκυρα σε μια προσπάθεια να νομιμοποιήσει επιθετική ενέργεια των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Με την επιστολή η Άγκυρα επιμένει στη σύνδεση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου, με την υποχρέωση της αποστρατικοποίησης τονίζοντας πως “τα σύνορα δεν είναι νόμιμα”.
Φτάνει μάλιστα στο σημείο, να λέει ότι τα νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με “μειωμένη κυριαρχία” και υποστηρίζει ότι οι διεθνείς συνθήκες, ακόμη και αυτή των Παρισίων στην οποία δεν είναι συμβαλλόμενο μέλος η Τουρκία, της δίνει το δικαίωμα να αμφισβητήσει τους τίτλους της Ελλάδος επί των νησιών και των θαλασσίων ζωνών.
Η Τουρκία, με άλλα λόγια, επιμένει στη σύνδεση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά με την υποχρέωση της αποστρατιωτικοποίησης.
Παράλληλα, είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία ισχυρίζεται ότι οι συνθήκες δίνουν το δικαίωμα στην ίδια να αμφισβητήσει τους τίτλους της Ελλάδος επί των θαλασσίων ζωνών.
Στο πλαίσιο αυτό η τουρκική επιστολή αναφέρει ότι «η Τουρκία, άμεσα ζημιωθέν κράτος, δικαιούται, στο πλαίσιο της έννομης σχέσεως μεταξύ της Ελλάδας και της ιδίας, να αμφισβητήσει τη δυνατότητα του κυριαρχικού τίτλου της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας (και των συναφών θαλάσσιων δικαιωμάτων ) επί των νησιών».
Στην πέντε σελίδων επιστολή η Τουρκία υποστηρίζει ότι η δέσμευση από τη Συνθήκη της Λωζάννης είναι διαρκής και ότι τα σύνορα δεν είναι μόνιμα εφόσον χαραχθούν με μια συνθήκη αλλά εξαρτώνται από την πορεία και διάρκεια ζωής της Συνθήκης.
Η Άγκυρα φθάνει στο σημείο μάλιστα να υποστηρίζει ότι η παραχώρηση των νησιών έγινε με καθεστώς περιορισμένης κυριαρχίας καθώς «η εκχώρηση εδαφών εξαρτήθηκε από έναν θεμελιώδη περιορισμό της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας: την αποστρατιωτικοποίηση των εν λόγω νησιών».
Συνεπώς, κατά την τουρκική λογική, τα σύνορα πρέπει να αλλάξουν εφόσον τα νησιά έχουν στρατικοποιηθεί.
Απορρίπτει τη θέση ότι η Συνθήκη του Μοντρε κατάργησε το καθεστώς αποστρατικοποίησης όχι μόνο των Στενών αλλά και της Λήμνου και Σαμοθράκης και υποστηρίζει ότι η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων δημιουργεί «αντικειμενικό καθεστώς» οπότε και η Τουρκία αν και δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος επωφελείται και ενδιαφέρεται για την τήρηση των προβλέψεων της.
Η επιστολή, την οποία εξασφάλισε η ΕΡΤ, έχει ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου είναι πέντε σελίδες και αφορά σε απάντηση στην ελληνική επιστολή για το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών.
Παράλληλα και παραπλανητικά καλεί την Ελλάδα σε διάλογο που προφανώς δεν μπορεί να γίνει.
Με την επιστολή αυτή διαψεύδονται και οι εικασίες που είχαν διατυπωθεί τις προηγούμενες ημέρες ότι η απουσία αναφοράς του Ερντογάν στον ΟΗΕ αλλά και στις δημόσιες τοποθετήσεις των τελευταίων ημερών στο θέμα της κυριαρχίας των νησιών σήμαινε αλλαγή η στροφή της τουρκικής διπλωματίας.
Το κείμενο της τουρκικής επιστολής στον ΟΗΕ:
«Επιστολή της 17ης Σεπτεμβρίου 2022 από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, προς τον Γενικό Γραμματέα.
Σε συνέχεια της επιστολής μου της 30ής Σεπτεμβρίου 2021 (A/76/379-S/2021/841), και αναφορικά με τις επιστολές του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας της 25ης Μαΐου 2022 (A/76/846-S/2022/432) και της 27ης Ιουλίου 2021 (A/75/976-S/2021/684), καθώς και την επιστολή μου της 13ης Ιουλίου 2021 (A/75/961-S/2021/651), θα ήθελα, κατόπιν εντολής της Κυβέρνησής μου, να επιστήσω την προσοχή σας στα ακόλουθα. Η Τουρκία μελέτησε προσεκτικά την τελευταία επιστολή, που αναφέρεται παραπάνω, του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας.
Στην επιστολή, η Ελλάδα εμμένει στη θέση της να υπερασπιστεί την ουσιαστική παραβίαση των διατάξεων αποστρατιωτικοποίησης της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης του 1923 (η οποία περιλαμβάνει τη Σύμβαση της Λωζάνης του 1923 σχετικά με το Καθεστώς των Στενών) και της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων του 1947 και να επιδιώξει να ελαχιστοποιήσει τη σημασία αυτών των υποχρεώσεων. Η προσπάθεια της Ελλάδας να υποβαθμίσει τις νομικές της υποχρεώσεις και να ευτελίσει το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου είναι τουλάχιστον απογοητευτική. Περισσότερο από αυτό, όμως, οι πράξεις της Ελλάδας απειλούν τη σταθερότητα των ζωτικής σημασίας εδαφικών καθεστώτων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο των Συνθηκών Ειρήνης της Λωζάνης και των Παρισίων.
Οι παραβιάσεις των ρητρών αποστρατιωτικοποίησης αυτών των καθεστώτων θα μπορούσαν πράγματι «να αποτελέσουν απειλή για τη διεθνή ειρήνη και όλες οι χώρες έχουν συμφέρον να το αποφύγουν».
Πρώτον, η Τουρκία απορρίπτει όλους τους ισχυρισμούς της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της πλέον πρόσφατης επιστολής της 25ης Μαΐου 2022. Πέντε από αυτούς τους ισχυρισμούς, ωστόσο, χρήζουν ειδικής διάψευσης από νομική άποψη, στο παρόν στάδιο: Πρώτον, η Ελλάδα υποστηρίζει ότι ο «κύριος στόχος» της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης και της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων ήταν «η θέσπιση μόνιμων συνόρων και εδαφικών νομικών τίτλων για τα ενδιαφερόμενα κράτη». Αυτός ο ισχυρισμός που βασίζεται σε μια υπεραπλούστευση μπορεί εύκολα να αντικρουστεί.